Χτισμένη στη δυτική όχθη του ποταμού Αξιού η Αξιούπολη είναι σήμερα μια σύγχρονη πόλη με πολλές δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης και φιλοξενεί το Παράρτημα Μακεδονίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Βενιζέλος”.
Η Δημοτική Κοινότητα Αξιούπολης αποτελείται από τις Τοπικές Κοινότητες Γοργόπης, Ειδομένης, Πλαγίων, Ρυζιών, Σκρα και Φανού.
Η Αξιούπολη στην αρχαιότητα
Η Αξιούπολη βρίσκεται στο τμήμα της κοιλάδας του Αξιού που ονομαζόταν στην κλασική περίοδο Αμφαξίτις, ενώ στην περιοχή κατοικούσαν Παίονες και Βοττιαίοι. Τον 5ο αιώνα π.Χ. η Αμφαξίτις ενώθηκε με το βασίλειο της Μακεδονίας και από τότε ακολουθεί τη μοίρα των υπόλοιπων περιοχών της βόρειας Έλλαδας.
Στη Ρωμαιοκρατία η περιοχή της Αξιούπολης ανήκε στην επαρχία της Μακεδονίας με πρωτεύουσα την Πέλλα, ενώ στη Βυζαντινή εποχή δέχτηκε τις επιδρομές Σλάβων από τη Βοημία, οι οποίοι ονόμασαν την κοιλάδα του Αξιού, Μποέμιτσα, δηλαδή μικρή Βοημία. Το 1397 πέρασε στην κυριαρχία των Οθωμανών, ενώ στους επόμενους τρεις αιώνες εγκαταστάθηκαν φυλές Βλάχων.
Νεότερη ιστορία
Οι κάτοικοι της περιοχής συμμετείχαν ενεργά στην επανάσταση του 1821 και η οικογένεια Παπαζαφειρίου Σταματιάδη από την Ειδομένη πρωτοστάτησε στον επαναστατικό αγώνα. Ωστόσο, η αποτυχία της επανάστασης στη Μακεδονία επιφέρει την τουρκική δυσμένεια στην περιοχή μέχρι το 1878, όταν ιδρύονται σώματα ντόπιων οπλαρχηγών. Η περιοχή απελευθερώθηκε από την τουρκική κατοχή στις 22 Οκτωβρίου 1912. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου τα γαλλικά στρατεύματα που εγκαταστάθηκαν στην Αξιούπολη βοήθησαν στην κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής που συνέδεσε την Αξιούπολη με το Σκρα και τη σιδηροδρομική γέφυρα του Αξιού, έργα τα οποία έδωσαν ώθηση στη βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής. Το 1923 η περιοχή δέχτηκε εκατοντάδες πρόσφυγες από τη Θράκη και τη Μ. Ασία. Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Γερμανοί κατέλαβαν την πόλη της Αξιούπολης τον Απρίλιο του 1944, ελέγχοντας τις γραμμές ανεφοδιασμού του Άξονα και αποχώρησαν στις 31 Οκτωβρίου του ίδιου έτους.
